هر آنچه که باید درباره اکسل بدانید.
خودرو از اجزای جلوبندی مختلفی تشکیل شده است. یکی از این اجزای حیاتی که در قسمت جلوبندی خودرو قرار دارد، اکسل می باشد. اکسل خودرو قطعه ای است که خودرو را در حال حرکت نگه می دارد.
آیا می دانید اکسل خودرو چگونه کار می کند؟ آیا می دانید انواع اکسل خودرو کدامند؟ آیا می دانید علائم خرابی اکسل خودرو کدامند؟ برای یافتن پاسخ به این سوالات تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
اکسل چیست؟
اکسل خودرو یک میله از جنس فلز است. این میله فلزی به صورت عرضی به وسیله یاتاقان در داخل سوراخ چرخ ها قرار می گیرد. بعلاوه این قطعه در انتهای دنده نصب می شود. هنگام روشن شدن موتور خودرو، قدرت وارد شده توسط موتور و از طریق جعبه دنده به چرخها منتقل می شود.
این قطعه نه تنها رابطی بین چرخ ها می باشد، بلکه رابطی میان موتور و چرخ ها است. وظیفه اصلی اکسل انتقال قدرت از موتور خودرو به چرخ ها است.
در واقع این قطعه قدرت یا گشتاور را از موتور می گیرد و آن را به چرخها منتقل می کند.گشتاور قدرت و نیرو برای حرکت اجسام است.
انتقال قدرت از طریق اکسل به چرخ ها باعث می شود که استقامت در خودرو حفظ می شود. بعلاوه این اتصال باعث حفظ استحکام در خودرو می شود.
به بیان دیگر، در سیستم خودرو قدرت لازم برای حرکت چرخ ها توسط اکسل از موتور گرفته شده و به چرخ ها منتقل می شود.
وظایف و کاربردهای اکسل
اکسل (میل فرمان) و یا محور خودرو وظایف زیادی را بر عهده دارد.چند نمونه از وظایف آن عبارتند از:
- انتقال قدرت به چرخ ها که توسط جعبه دنده صورت می گیرد.
- حفظ استحکام و کنترل خودرو از دیگر وظایف این قطعه می باشد.
- تحمل وزن خودرو و تقسیم وزن بین چرخ ها از دیگر وظایف آن می باشد. این تحمل وزن و تقسیم وزن خودرو بین چرخ ها باعث ایجاد تعادل در خودرو می شود.
- اکسل از قطعات جلو بندی خودرو است. اتصال اکسل با سیستم تعلیق ، طبق، و کمک فنر باعث دفع شوک های خودرو ناشی از ضربه های وارده به خودرو می شود.
- اکسل خودرو باعث می شود که چرخ های خودرو به راحتی و آزادانه به دور محور بچرخند . بعلاوه اکسل باعث کاهش دور چرخ ها می شود.
اجزای اکسل
اکسل از اجزای مختلفی تشکیل شده است. اجزای اصلی اکسل عبارتند از :
- گرانویل و پینیون
- دنده های کاریر چرخ
- دنده های کاریر چرخ
- سیبک زیر اکسل
- میل کاردان (Drive shaft)
- هاف شفت (half shaft)
- بلبرینگ
- پلوس
انواع اکسل
اکسل از دو نوع اکسل جلو و عقب و خرد تشکیل شده است. اگرچه در نوع دیگری از دسته بندی اکسل ممکن است این قطعه به سه نوع مرده ،زنده و گرداننده تقسیم شود.
اکسل جلو
اکسل جلو در قسمت جلو خودرو قرار می گیرد . وظیفه اکسل جلو نقش آن در فرمان پذیری خودرو برای دفع کشایی و ضربه های وارده به خودرو در جاده ها می باشد.
اگر اکسل به صورت چرخان باشد، نقش عمده ای در چرخاندن چرخ خودرو و جلوبردن خودرو ایفا می کند. این نوع اکسل باید از استحکام بالایی برخوردار باشد. از این رو این نوع اکسل از جنس فولاد است.
اکسل جلو به دو نوع اکسل مستقیم و اکسل محرک تقسیم می شود. اکسل مستقیم به طور مستقیم به چرخها متصل می شود. این اکسل در خودرو های کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
اکسل محرک به چرخ ها متصل می شود و امکان حرکت آزادانه و منعطفانه به چرخ ها را می دهد. این نوع اکسل معمولا در خودروهای جاده ای که در جاده های پر تردد رفت و آمد دارند، مورد استفاده قرار می گیرد.
اکسل عقب
اکسل و یا محور عقب در قسمت عقب خودرو قرار می گیرد. وظیفه اصلی اکسل عقب انتقال قدرت به چرخهای عقب خودرو می باشد. این کار توسط میل کاردان (drive shaft) صورت می گیرد.
اکسل عقب خودرو به دو نیم (half shaft) تقسیم می شود. این دو نیم اکسل عقب به وسیله دیفرانسیل به هم متصل می شوند. دیفرانسل وظیفه تقسیم قدرت بین دو چرخ عقب را بر عهده دارد.
با توجه به نحوه نصب اکسل عقب می تواند انواع مختلفی داشته باشد. هر کدام از این اکسل های عقب وظایف متفاوتی را برعهده دارد.
- محور اکسل تمام شناور: اکسل تمام شناور به صورت شناور در درون یک مجموعه قرار می گیرد. این نوع اکسل فقط وظیفه انتقال قدرت به چرخ های عقب را بر عهده دارد. در کامیونهای کوچک و در خودروی لندکروز استفاده می شود.
از مزایای این اکسل شناور می توان به استفاده از دو بلبرینگ اشاره کرد. بنابراین در صورت شکسته شدن اکسل، نیازی به خروج چرخ وجود ندارد. ترمزگیری بهتر از از دیگر مزایای اکسل تمام شناور است.
- محور اکسل نیمه شناور: اکسل نیمه شناور معایبی دارد. این اکسل هم وظیفه گشتاوری و هم وظیفه تحمل وزن خودرو را دارد. این اکسل دارای یک بلبرینگ است. از این رو احتمال شکستگی اکسل در نوع نیمه شناور ان بیشتر است. در صورت شکستن اکسل باید چرخ هم خارج شود.
- محور اکسل سه چهارم: در این نوع اکسل مقداری از وزن خودرو از روی ان برداشته می شود. از این رو اکسل سه چهارم از ایمنی بیشتری برخوردار است. احتمال شکستگی در این نوع اکسل کمتر است.
نشانه های خرابی اکسل
اگر از خودروی خود به درستی و با امنیت کامل استفاده نکنید، ممکن است اکسل خودروی شما دچار خرابی شود. برای افزایش دوام و جلوگیری خرابی اکسل باید به صورت مداوم سیستم تعلیق را بررسی کرده، از کافی بودن سطح مایعات و روغن در سیستم تعلیق مطمئن شوید.
سعی کنید از سیستم فرمان خودروی خود به خوبی مراقبت کنید. چرخ و فرمان را همواره با یکدیگر بالانس کنید. از نشانه های اکسل خراب می توان به این موارد اشاره کرد:
.
- فرمان خودرو دچار لرزش می شود.
- بوش اکسل دچار پارگی می شود.
- هنگام قرار دادن خودرو روی دنده صدای بلندی می شنوید.
- فرمان خودرو از تنظیم خارج می شود.
- چرخ های عقب خودرو زاویه دار می شود.
- گریس در لبه داخلی چرخ خودرو نشت می کند.
- توقف خودرو و حرکت نکردن به سمت جلو و عقب
- شنیده شدن صداهای غیر معمول خصوصا در هنگام پیچیدن
- قدرت خودرو کم شده و نوسان در خودرو به وجود می آید.
- خودرو مخصوصا در حین پیچیدن دچار لرزش می شود.
جمع بندی
در این مقاله به بررسی عملکرد و کارکرد اکسل پرداختیم. یکی از مهمترین انواع اکسل، اکسل عقب است. اکسل یکی از اجزای مهم و حیاتی جلوبندی خودرو است که وظایف زیادی را برعهده دارد.
از جمله وظایف مهم اکسل می توان به انتقال قدرت به چرخ ها و ایجاد تعادل در چرخ ها، تحمل وزن خودرو، و حفظ استحکام در خودرو اشاره کرد.
. در خودروهای مختلف براساس سنگینی و سبکی خودرو ممکن است انواع مختلفی از اکسل نصب شود. نحوه نصب انواع اکسل می تواند بر نوع عملکرد آن تاثیر بگذارد.